Vaudeville? Een voorloper van de moderne musicals.
Vaudeville was een vorm van populair entertainment die vanaf het einde van de 19e eeuw tot ongeveer de jaren 1930 bijzonder populair was in de Verenigde Staten en Canada. Het wordt vaak beschouwd als de directe "voorloper van de Amerikaanse musical" en Broadway-theater zoals we dat vandaag kennen.
Oorsprong van het woord en invloeden
De term "Vaudeville" is waarschijnlijk afgeleid van het Franse "voix de ville" (stemmen van de stad) of "Vau de Vire" (een streek waar satirische liederen populair waren). In Frankrijk verwees het aanvankelijk naar komische toneelstukken met zang. In Amerika kreeg het echter een heel eigen invulling: "een gevarieerde showvorm" met een aaneenschakeling van korte, afwisselende optredens.
Opbouw van een Vaudeville-show
Een typische Vaudeville-voorstelling bestond uit 8 tot 15 afzonderlijke acts, elk van 5 tot 15 minuten lang. Het ging om een varietéprogramma waarbij artiesten achter elkaar optraden. Enkele vaste onderdelen waren:
- Zangers en zangeressen
- Komieken en stand-up comedians
- Goochelaars
- Acrobaten en dansers
- Ventriloquisten
- Trained animals
- Sketches of korte toneelstukjes
Deze acts waren bedoeld om het grote publiek te vermaken: mannen, vrouwen, kinderen, arbeiders én de middenklasse. De toon was doorgaans luchtig, humoristisch en toegankelijk, met veel visuele en muzikale elementen.
Waarom was Vaudeville zo belangrijk?
Vaudeville werd hét dominante entertainmentformaat van de tijd vóór televisie en radio. Grote steden hadden meerdere theaters die voortdurend nieuwe shows programmeerden. Sommige artiesten toerden maandenlang van stad naar stad. De “Vaudeville circuits” zoals die van Keith-Albee of Orpheum waren goed georganiseerde netwerken waar artiesten carrières konden opbouwen.
Bovendien bood Vaudeville een "toegankelijke opstap voor nieuw talent". Veel later begonnen er beroemde sterren hun carrière: Charlie Chaplin, Buster Keaton, Fred Astaire, Judy Garland, en zelfs George Gershwin (als pianist en repetitor).
De link met musical theater
Vaudeville en de musical ontwikkelden zich parallel maar beïnvloedden elkaar sterk. Veel Vaudeville-nummers (zoals populaire liedjes of komische sketches) werden later geïntegreerd in vroege Broadway-revues en musicals. Ook de typische structuur van een musical — afwisseling tussen dialoog, muziek, en dans — is deels erfelijk van Vaudeville.
Sommige componisten uit de beginperiode van de musical — zoals George M. Cohan, Irving Berlin, of Cole Porter — begonnen als liedjesschrijvers voor Vaudeville-performers. Deze overgang van losse acts naar een verhaal met muziek leidde geleidelijk tot het ontstaan van de "book musical", waar een doorlopend narratief centraal staat.
De komst van de radio, de geluidsfilm (talkies) en later de televisie betekende het einde van Vaudeville. Het publiek koos voor nieuwe vormen van thuisentertainment. Toch leeft de invloed van Vaudeville voort in veel hedendaagse genres: van sitcoms tot talentenshows en stand-up comedy.
Kort samengevat:
Vaudeville was een kleurrijke, veelzijdige vorm van podiumentertainment met zang, dans, comedy en variété, die de fundamenten legde voor de ontwikkeling van het Amerikaanse musicaltheater. Het was de springplank voor talloze artiesten en introduceerde een vorm van showbusiness die Amerika blijvend zou kenmerken.